PAMALI

Kecap pamali ilaharna sok dilarapkeun kana hal-hal anu dipantang boh kana kadaharan atawa tingkah paripolah. Geus hiji kapercayaan lamun hal-hal anu geus dicap pamali lamun dilanggar sok jadi mamala. Pikeun kolot baheula kecap pamali mangrupakeun jurus pamungkas pikeun nyaram hal-hal anu dilarang. Lamun ceuk kolot geus nyebutkeun pamali, geus teu bisa ditawar-tawar deui atawa teu kudu ditanyakeun deui naon sababna yen eta teh teu meunang. Beda deui jeung jaman ayeuna, lamun aya nu nyebutkeun pamali, malah sok malik nanya, naha ? naon sababna ? jrrd. Kakara ungut-ungutan tur kahartieun lamun alesanana asup kana uteukna.


Istilah pamali diurang sunda mah kaasup pangreana, contona mun urang keur nyanghareupan bakakak hayam, nek murak huluna cenah pamali sok tereh huisan, nek murak tunggirna pamali bisi dipangnunggirkeun ( ditinggalkeun maot ngora-ngora), nek murak cekerna, ulah bisi tulisanan ceker hayameun. Komo deui keur para wanoja nek kaditu kadieu, nek am itu nek am ieu meuni heurin pisan ku pamali, timimiti ulah diuk dina bangbarung nepikeun ka ulah murak dewegan sagala. Naha ? Naon sababna? Kitu meureun ceuk wanoja nu can ngarti bari ditungtungan ku ngomong kieu, "ah eta mah mitos !" Bener oge mun aya nu boga pamikiran kitu, da asa can ngadenge, gara-gara mindeng diuk dina bangbarung sok nongtot jodo. Ari geus watekna, najan diukna pindah kana golodog atawa nepikeun ka lunta lanto ka mol sagala, tetep we jomlo. Lain jomlo ketah ngan tinggal nunggu waktu, ngan nunggu waktuna lila pisan.

Sagedengeun ti eta, moal sapati pati kolot urang ngaluarkeun kecap pamali lamun euweuh hartina. Baheula nepikeun ka ayeuna loba keneh anu percaya, yen keur bulan mulud ulah kutrak ketrok kana wangunan boh ngaropea atawa ngawangun anyar, pamali cenah. Bener henteuna mah mun dilanggar matak jadi mamala, wallahualam ! Tina sabagian tingkah polah anu dipamalikeun sok aya nu ngandung siloka, contona,awewe ulah sare ngahiji jeung lalaki anu lain muhrimna, pamali bisi pacampur getih. Kecap pacampur getih didieu, ngandung siloka yen mun sare ngahiji jeung lain muhrimna bisi ngalakukeun hal-hal anu dilarang ku papagon agama.

Kiwari anu ngarana pamali loba nu geus dianggap ilahar dilakukeun, teu inggis deui ku bisi teu rempan deui kusugan. Abong jamanna geus robah. Mun disaliksik tur dikotektak ngaguar masalah pamali mah moal aya beakna, "wong urang sunda mah gudangnya pamali" malah kiwari aya beja nu matak ngaranjug para jengkol mania yen "Pamali murak semur jengkol!" ulah waka reuwas sabab beja eta datangna ti bumali pamajikanana pamali. (Syam Ridwan)